Waarom vraagt de CFO 2.0 om nieuwe competenties?
Waarom vraagt de CFO 2.0 om nieuwe competenties?
16 maart 2023
De rol van de Chief Financial Officer (CFO) maakte de afgelopen jaren een sterke verbreding door. En niet alleen bij de grootbedrijven. Ook in het mkb verschuift de rol van CFO steeds meer richting businesspartner. Hoe je het ook wendt of keert, de CFO krijgt te maken met snel veranderende beheerstaken, een meer strategische rol en meer stakeholders. Daarmee wordt het takenpakket een stuk breder en zwaarder. Bereid je dus voor op die veranderende rol; want de CFO 2.0 vraagt om nieuwe competenties.
CFO steeds belangrijker
Die nieuwe rol van CFO wordt nog niet altijd onderkend of herkend. Zo ervaren we in de praktijk. Dat de functie evolueert, is echter zeker. Dat is niet iets wat wij zo maar constateren. Onder meer een onderzoek uit 2022 van Nyenrode Business Universiteit onderschrijft deze conclusie na interviews met 20 CFO’s van (middel)grote ondernemingen. Daaruit destilleerden de onderzoekers zeven rollen van de CFO 2.0: datamanager, econoom (continuïteit), business-partner, strateeg, gatekeeper (grenzen bewaken), werkgever en stakeholder-manager. Laten we eens wat dieper in gaan op die rollen.
Medeverantwoordelijk voor de bedrijfsstrategie
De ‘nieuwe’ CFO is medeverantwoordelijk voor de bedrijfsprestaties en niet alleen voor het op orde hebben van de boekhouding. De CFO-rol is meer commercieel en strategisch; controle en rapportage zijn minder veeleisend. Zo verschoof de rol van financieel verantwoorden achteraf naar verantwoord voorspellen van de financiële én niet-financiële resultaten. Daarbij komt dat de financiële functie een meer externe oriëntatie kreeg. Niet langer zijn alleen banken en adviseurs de belangrijkste relaties. Door de groeiende aandacht voor duurzaamheid, maatschappelijk verantwoord ondernemen, data security, transparantie en integriteit, worden goede contacten met meer en vooral andere externe stakeholders minstens zo belangrijk.
In contact met de werkvloer
Als strateeg is de CFO betrokken bij de financiële en organisatorische structuur om de groei van het bedrijf vorm te geven. Niet vanuit een ivoren toren, maar in contact met de werkvloer. Als business-partner denkt hij mee met de operatie; hij snapt de zienswijzen en logica van de business, de ontwikkelaars, marketeers en HRM. Omdat deze zaken direct verband houden met het verdienmodel, vervult de financiële functie hierin een belangrijke rol. Overigens blijken CFO’s (nog te) bescheiden te zijn over hun strategische rol, zo blijkt uit het eerdergenoemde onderzoek: “Begrijpelijk omdat de CFO vaak iemand is die niet per se voor het voetlicht wil opereren. De CFO ziet zichzelf niet als prima donna, visionair of artiest. Dat is meer de CEO of DGA. De rol die de CFO het liefst neemt, is het ontwikkelen van een solide aanpak om van alle mooie ideeën ook daadwerkelijk zakelijke successen te maken.” Herkenbaar? Of is dit beeld te generaliserend?
Nieuwe competenties en ethische dilemma’s
Hoe dan ook, de CFO 2.0 vraagt natuurlijk om andere competenties. Voor een goede ondersteuning van de operatie moet de CFO zich breder ontwikkelen. Meer en bredere kennis van bijvoorbeeld data en IT lijken evident. Er komt meer nadruk op communicatie en samenwerking. Bijvoorbeeld op momenten dat de CFO stakeholders meeneemt in het verhaal achter de cijfers.
Maar vergis je ook niet in de toenemende ethische dilemma’s. Dat is inherent aan werken met grote belangen, met gevoelige informatie in een complexe omgeving met veel stakeholders. Het Nyenrode-onderzoek benoemt vooral HR-gerelateerde zaken (ontslaan of niet, aannemen of niet, bonusbeleid), manipulatie (belangenverstrengeling, omzet naar voren halen, fraude, chantage, gevraagd worden iets tegen de regels te doen of iets verzwijgen), de afweging korte termijn versus lange termijn (winst of dure investeringen in duurzaamheid) en conflicten. Al dan niet inhoudelijk met de DGA … Op dat soort momenten lijkt de onafhankelijkheid van de CFO het grootste goed samen met een rugzak vol instrumenten: ervaring, betrouwbare data om belangen te wegen, wet- en regelgeving en normen en waarden van de RA- of RC-beroepsgroep. Beïnvloeden mag, manipuleren niet. Wie recht probeert te maken wat krom is, is bij de CFO aan het verkeerde adres.
De kracht van Integraded Finance
Herken je het geschetste beeld? Waarschijnlijk wel. De transitie van de senior financial naar strategic business partner vraagt veel. Bij de nieuwe rol hoort een robuuste en pro-actieve financiële functie/afdeling. Eerst moet de basis op orde zijn. Denk aan het standaardiseren, automatiseren en professionaliseren van de financiële functie. Pas wanneer de organisatie dit grotendeels organisatiebreed voor elkaar heeft, kan de CFO excelleren naar een business partnerrol. Waarbij de gebruikte en gedeelde data betrouwbaar, gestandaardiseerd en geautomatiseerd tot stand komen. Dit organiseren en implementeren is exact de toegevoegde waarde van Joanknecht Integrated Finance. Zo helpen we je als CFO van 1.0 naar 2.0.
Deze blog is geschreven door