Wanneer ben je fiscaal partner?

30 mei 2024

Algemeen partnerbegrip uitgelegd

In de Algemene wet inzake rijksbelastingen (AWR) is het fiscale partnerbegrip gedefinieerd, geldend voor de hele fiscale wetgeving en de toeslagen. Als partner wordt aangemerkt:

1. de echtgenoot;
2. de geregistreerde partner;
3. de meerderjarige die samen met een andere meerderjarige^[1] een notarieel samenlevingscontract is aangegaan, op hetzelfde adres staat ingeschreven.

Dit is een vrij duidelijk en overzichtelijke invulling van het algemene partnerbegrip. Voor de toepassing van de Inkomstenbelasting en Successiewet blijken partners pas partners als aan aanvullende voorwaarden wordt voldaan.

Partnerbegrip in de Wet inkomstenbelasting 2001

Als fiscaal partners voor de inkomstenbelasting mag je samen aangifte doen en inkomsten en aftrekposten verdelen. Dat kan voordelige gevolgen hebben voor de belasting die je moet betalen of terugkrijgt.

In de inkomstenbelasting geldt het algemene partnerbegrip als uitgangspunt. De volgende aanscherpingen worden specifiek voor de inkomstenbelasting gemaakt:

Gehuwden en geregistreerde partners

Voor gehuwden en geregistreerde partners is het duidelijk: zij zijn fiscale partners. Maar er is een uitzondering. Gehuwden en geregistreerde partners die niet op hetzelfde adres staan ingeschreven én een verzoek tot echtscheiding of scheiding van tafel en bed hebben ingediend zijn geen fiscale partners.

Samenwoners

Voor samenwoners ligt het iets gecompliceerder. Een ongehuwd samenwonend stel kwalificeert voor de inkomstenbelasting als partners wanneer sprake is van:

• een notarieel samenlevingscontract of;
• een gezamenlijk kind of een partner die het kind van de andere partner heeft erkend of;
• gezamenlijk eigendom van een eigen woning of;
• het aanwijzen van elkaar voor partnerpensioen of;
• fiscaal partnerschap tussen hen in het vorige kalenderjaar.

Partnerbegrip in de Successiewet 1956

In de Successiewet wordt de schenk- en erfbelasting geregeld. Partners voor de erfbelasting hebben recht op de partnervrijstelling (maximaal € 795.156 in 2024). Daarnaast geldt voor partners in de schenk- en erfbelasting het lage tarief van 10% – 20%.

Ook in de Successiewet geldt het algemene partnerbegrip als uitgangspunt. De volgende aanscherpingen worden specifiek voor de Successiewet gemaakt.

Gehuwden en geregistreerde partners

Gehuwden en geregistreerde partners zijn fiscale partners. Hiervoor geldt dezelfde uitzondering als in de inkomstenbelasting. Namelijk dat gehuwden en geregistreerde partners die niet op hetzelfde adres staan ingeschreven én een verzoek tot echtscheiding of scheiding van tafel en bed hebben ingediend geen fiscale partners zijn.

Samenwoners

Voor ongehuwde samenwoners gelden meerdere voorwaarden waar zij aan moeten voldoen om aangemerkt te worden als partners. Zij zijn fiscaal partners indien zij 6 maanden voor overlijden of 2 jaar voor schenking:

• beiden meerderjarig zijn; én
• zijn ingeschreven op hetzelfde adres; én
• ingevolge een notariële samenlevingsovereenkomst een wederzijdse zorgplicht hebben of gedurende een onafgebroken periode van ten minste 5 jaren op hetzelfde woonadres staan ingeschreven; én
• geen bloedverwanten zijn in de rechte lijn; én
• niet met een ander aan deze voorwaarden voldoen.

In tegenstelling tot de voorwaarden bij samenwoners in de inkomstenbelasting dient aan alle van de hierboven genoemde voorwaarden te zijn voldaan.

Meer weten?

Het (niet) gezien worden als fiscale partners kan fiscale gevolgen hebben. Het begrijpen van het partnerbegrip en de nuances in de Inkomstenbelasting en Successiewet in jouw situatie kan een uitdaging zijn. Heb je vragen of wil je advies over dit onderwerp? Neem dan gerust contact met onze Estate Planners (per e-mail via estateplanning@joanknecht.nl of per telefoon op +31 (0)40 240 94 60). Wij helpen je graag verder.

[1] Indien beide meerderjarigen ongehuwd en niet geregistreerd als partner zijn