Heb je alles in huis om fraude(risico’s) in kaart te brengen?

5 april 2023

De impact van de verplichting

Welke impact heeft de nieuwe verplichting op de controlewerkzaamheden? Concreet betekent het dat controleverklaringen bij een jaarrekening voortaan twee extra secties bevatten: ‘Controleaanpak continuïteit’ en ‘Controleaanpak frauderisico’s’. In die secties moet specifiek worden beschreven wat de onderkende risico’s zijn, welke werkzaamheden zijn uitgevoerd en – wanneer mogelijk en relevant – wat de uitkomst daarvan was.

Waarom moet de accountant rapporteren over fraude?

De verplichting betekent dus extra werk. Dat is niet voor niets. Fraude kan een groot effect hebben op de reputatie van organisaties. Erger nog: het kan leiden tot grote financiële schade.

Volgens toezichthouder AFM kan de signalering en aanpak van fraude(risico’s) nog  verbeterd worden. Daarom staat dit onderwerp de komende jaren structureel op de toezichtagenda. De AFM laat een scala aan toezichtactiviteiten los op dit onderwerp. Zo wil ze meer diepgang zien in de fraude(risico)analyse van de accountant en de uitvoering van de controlewerkzaamheden op frauderisico’s.

Wat verwacht de AFM van de accountant en ondernemingsleiding?

Van de accountant wordt dus extra inzet verwacht op dit onderwerp. Maar wat betekent dit in de praktijk? Laten we eens kijken naar de sectie ‘Controleaanpak frauderisico’s’ van de controleverklaring. Hierin beschrijft de accountant hoe is ingespeeld op risico’s die kunnen leiden tot een afwijking van materieel belang als gevolg van fraude. Dat begint met een grondige risicoanalyse en documentatie. Daarbij wordt meer dan voorheen ingegaan op de mogelijkheid van fraude.

De basis van deze fraudeanalyse bestaat uit de systematische inschatting door de onderneming van fraude- en corruptierisico’s. En ook interne beheersingsmaatregelen die deze risico’s verkleinen. Voor de aanpak van frauderisico’s wordt dus ook iets verwacht van de ondernemingsleiding.

Alerte houding op aanwijzingen voor fraude

Bovendien vraagt het om een kritische instelling bij de uitvoering van de controle. De inzet van forensische ervaring en fraudedeskundigheid ziet de AFM daarbij als pré. Vervolgens neemt de accountant (een combinatie van) elementen van de uitgevoerde werkzaamheden op in de controleverklaring. Hij doet dit op basis van zijn professionele inschatting waarbij hij rekening houdt met de specifieke omstandigheden en de complexiteit van de controle. Het gaat om de volgende onderdelen:

• de frauderisico’s die aandacht vereisen bij de controle;
• een verwijzing naar eventuele toelichtingen in de financiële overzichten;
• een kort overzicht van de uitgevoerde werkzaamheden;
• een indicatie van de uitkomst van de werkzaamheden van de accountant;
• belangrijke waarnemingen met betrekking tot de aangelegenheid.

Hoeveel extra werk is er mee gemoeid?

Maar hoe ver gaan  deze extra werkzaamheden? De diepgang (en de omvang van de rapportage) hangt af van een aantal factoren. Denk daarbij aan de onderkende frauderisico’s, de omvang en aard van de organisatie en de bevindingen naar aanleiding van de werkzaamheden. Dit betekent dat de toelichting bij de jaarrekening en de tekst in de desbetreffende paragrafen in de controleverklaring uitgebreider zullen zijn naarmate de vermoedens en signalen van fraude duidelijker of de mate van continuïteitsrisico’s groter zijn. Of, met andere woorden: hoe minder er aan de hand is, hoe korter de rapportage.

Welke expertise is nodig?

Ongeacht de complexiteit van de controleopdracht is extra fraude-expertise vereist. Maar heeft iedere accountant die specifieke kennis in huis? Dat zal in veel gevallen niet zo zijn. Wat dan te doen? Welnu, Joanknecht Forensics & Recovery biedt ondersteuning op maat. Zo kunnen we het audit-team trainen. Maar we kunnen ook ondersteunen in de planningsfase van de audit. Of meewerken aan de uitvoering ervan. En natuurlijk zijn we altijd beschikbaar voor consultatie.

Het geven van een interne training

Zo kan de accountantsorganisatie zelfstandig aan de slag met de verplichte rapportage.

Betrokken zijn bij het controleproces

Structureel of op afroep

Meer weten?

Neem dan contact op met onze experts:

Frank Driessen | +31 40 240 94 38 | fdriessen@joanknecht.nl

Ronny Buiting | +31 40 240 94 15 | rbuiting@joanknecht.nl

Christian van der Heijden | +31 40 240 94 22 | cvdheijden@joanknecht.nl

Samen komen we tot een effectieve controleaanpak.

Deze blog is geschreven door