Forensisch accountant en juridische procedures: niet alleen voor de getallen
Forensisch accountant en juridische procedures: niet alleen voor de getallen
14 oktober 2021
De forensisch accountants van Joanknecht Forensics & Recovery worden ingeschakeld bij (dreigende) juridische procedures in verschillende rollen. Daarbij onderzoeken we zeker niet alleen de euro’s; een zorgvuldige aanpak staat centraal. Met een gestructureerde beschrijving van gebeurtenissen en het toepassen van hoor- en wederhoor wint een onderzoek aan kracht. Dit alles gebeurt natuurlijk in overleg met de betrokken advocaat en, zoals onderstaande voorbeelden laten zien, vaak ook in samenwerking met de IT-adviseurs van Joanknecht. Een inkijkje in onze recente praktijk.
Als gerechtelijk deskundige: beoordeling van een fraudeonderzoek
Tussen twee partijen lopen verschillende juridische procedures, waarbij de een op basis van intern onderzoek de ander beschuldigt van fraude. De beschuldigde partij betwist de fraude en stelt dat het interne onderzoek onzorgvuldig en met tunnelvisie is uitgevoerd. Een forensisch accountant van Joanknecht Forensics & Recovery wordt door de rechter benoemd om antwoord te geven op twee vragen: hoe (zorgvuldig) is het interne onderzoek uitgevoerd en had de onderzoekende partij op basis van de bevindingen tot de uitspraak “fraude” kunnen komen.
Na een gezamenlijke hoorzitting met partijen en hun advocaten hebben we dossieronderzoek gedaan. Vervolgens is een conceptrapportage opgesteld die aan beide partijen is voorgelegd in het kader van wederhoor. Antwoord op de vragen van de rechtbank: het interne onderzoek is onvoldoende gestructureerd en evenwichtig uitgevoerd; mede om deze reden kon niet geconcludeerd worden dat sprake was van fraude.
Bij de beoordeling van een onderzoek kunnen de volgende vragen gesteld worden:
- Wat is het verband tussen de onderzoekshandelingen en de -doelstelling?
- Is evenwichtig en volledig onderzocht, niet alleen naar bevestiging van vermoedens?
- Zijn de bevindingen evenwichtig en volledig gepresenteerd?
- In hoeverre vond hoor en wederplaats?
Als niet aan deze onderzoeksvereisten is voldaan, kan – zelfs als wel sprake is van frauduleus handelen – veelal niet succesvol (“zodat het standhoudt bij de rechter”) geconcludeerd worden dat sprake is van fraude.
Als partijdeskundige: afgebroken IT-implementatie
Onze opdrachtgever bestelt een nieuw softwaresysteem. Na een aantal stroeve stappen in het implementatietraject wordt de opdracht halverwege beëindigd door onze klant. De IT-leverancier vordert in een juridische procedure vergoeding van de gemaakte kosten en gemiste winstmarge.
Samen met onze IT-adviseurs hebben onze forensisch accountants de schadeberekening inhoudelijk beoordeeld: zijn de geclaimde kosten logisch gezien de aard van het bestelde systeem en de fase van het implementatietraject? Vervolgens hebben we de administratieve onderbouwing van de claim beoordeeld. Op basis hiervan hebben we de kosten gerubriceerd: van hard (aannemelijke kosten met goede onderbouwing) naar zacht (geen onderbouwing of geen logische kosten). Mede op basis van onze rapportage hebben partijen een schikking getroffen.
Als partijdeskundige: onderzoek naar accountantsrapport bij aandeelhoudersruzie
De ene 50% aandeelhouder beschuldigt de andere 50% aandeelhouder van fraude. De huisaccountant doet onderzoek, naar eigen zeggen een rapport van feitelijke bevindingen (zonder oordeel van de accountant) waarbij de lezer zelf zijn conclusie moet trekken. Dit rapport gaat een eigen leven leiden in diverse juridische procedures, onder andere bij de Ondernemingskamer. Onze opdrachtgever, een van de twee aandeelhouders, betwist de kwaliteit van het onderzoek van de huisaccountant en voelt zich benadeeld.
Als forensisch accountant hebben wij het rapport van de huisaccountant beoordeeld, aan de hand van de specifieke regelgeving voor dit soort onderzoeken. Eerste indruk: het rapport lijkt hier niet aan te voldoen. Wij hebben de huisaccountant gevraagd hoe hij zijn onderzoek heeft aangepakt, welke werkzaamheden hij heeft verricht en wat zijn gedetailleerde bevindingen waren (hoorfase). Het was daarbij essentieel dat we goed inzicht hadden in de IT-processen binnen het bedrijf. Vervolgens hebben wij een conceptrapportage van bevindingen opgesteld met daarin onze conclusie: het rapport van de huisaccountant pretendeert veel meer te zeggen dan de verrichte werkzaamheden rechtvaardigen en dan toegestaan is volgens de regelgeving. Het rapport voldoet dus niet aan de vaktechnische vereisten. Ons conceptrapport met deze conclusie is voorgelegd aan de huisaccountant voor het geven van zijn visie (wederhoor). Vervolgens hebben wij onze definitieve rapportage uitgebracht, die door onze opdrachtgever is ingebracht in een procedure.
Als partijdeskundige: naleving van IT-contract
Onze opdrachtgever is met zijn grootste klant in een juridisch gevecht beland. Volgens de klant krijgt hij niet geleverd wat is afgesproken en ook niet tegen de juiste prijs. Die prijs is namelijk afhankelijk van wat andere klanten moeten betalen. De klant wil volledige inzage in de administratie van onze opdrachtgever, die dat (vanzelfsprekend) weigert.
Onze forensisch accountants hebben samen met onze IT-adviseurs de verschillende vormen van dienstverlening voor verschillende klanten inhoudelijk beoordeeld en gerubriceerd zodat appels met appels vergeleken konden worden. Vervolgens zijn per dienst en per klant de leveringsvoorwaarden en SLA-bepalingen beschreven. Op basis hiervan konden we concluderen dat onze opdrachtgever de contractbepalingen had nageleefd. Ons rapport is ingebracht in de procedure tussen partijen.
Aanpak van Joanknecht Forensics & Recovery
Wanneer we als forensisch accountant optreden als partijdeskundige bij een juridische procedure, doen we dat altijd in nauw overleg met de betrokken advocaat. Welk standpunt wil je onderbouwen en hoe moet dan de onderzoeksvraag luiden? Vervolgens voeren we het onderzoek evenwichtig en objectief uit. De conceptrapportage wordt afgestemd met de opdrachtgever en de advocaat: er leiden immers meerdere wegen naar Rome en voor ons is vooral van belang dat het rapport een evenwichtige en neutrale beschrijving van bevindingen geeft onderbouwd door ons dossier. Ook de wederpartij krijgt bij voorkeur de gelegenheid om te reageren. Op die manier wordt verweer moeilijker gemaakt en de procespositie van onze opdrachtgever in de regel sterker.
